Trọng tài lao động là phương thức giải quyết tranh chấp lao động mà theo đó trọng tài hoặc Hội đồng trọng tài có thẩm quyền sẽ đứng ra giải quyết tranh chấp lao động dựa trên cơ sở các nguyên tắc nhất định theo sự thỏa thuận hợp pháp của các bên tranh chấp hoặc theo quy định của pháp luật. Phán quyết của trọng tài có giá trị bắt buộc thi hành với các bên.
Tiêu chuẩn trở thành trọng tài lao động
Tiêu chuẩn trọng tài lao động được quy định tại Điều 98 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, bao gồm:
- Là công dân Việt Nam, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự, có sức khỏe và phẩm chất đạo đức tốt, có uy tín, công tâm.
- Có trình độ đại học trở lên, hiểu biết pháp luật và có ít nhất 05 năm làm việc trong lĩnh vực có liên quan đến quan hệ lao động.
- Không thuộc diện đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đang chấp hành bản án hình sự hoặc đã chấp hành xong bản án nhưng chưa được xóa án tích.
- Được Sở Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc Liên đoàn Lao động cấp tỉnh hoặc tổ chức đại diện người sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh đề cử làm trọng tài lao động theo quy định tại khoản 2 Điều 185 Bộ luật Lao động.
- Không phải là thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, chấp hành viên, công chức thuộc Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án.
Chế độ của trọng tài lao động
Theo khoản 1 Điều 103 Nghị định 145/2020/NĐ-CP thì trọng tài lao động được hưởng các chế độ:
- Mỗi ngày thực tế nghiên cứu hồ sơ vụ việc, thu thập bằng chứng và tiến hành cuộc họp giải quyết tranh chấp lao động theo phân công thì được hưởng tiền bồi dưỡng mức 5% tiền lương tối thiểu tháng tính bình quân các vùng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ.
- Hiện nay, mức lương tối thiểu vùng được áp dụng theo quy định tại Nghị định 38/2022/NĐ-CP. Từ ngày 01/7/2022, tiền bồi dưỡng của hòa giải viên lao động được tính bằng công thức:
Tiền bồi dưỡng = [(4.680.000 + 4.160.000 + 3.640.000 + 3.250.000) : 4] x 5% = 196.625 đồng/ngày.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thể xem xét, trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định áp dụng mức bồi dưỡng cao hơn mức quy định tại điểm này phù hợp với khả năng ngân sách địa phương;
- Được cơ quan, đơn vị, tổ chức nơi đang công tác tạo điều kiện bố trí thời gian thích hợp để tham gia Hội đồng trọng tài lao động, Ban trọng tài lao động để giải quyết tranh chấp;
- Được áp dụng chế độ công tác phí quy định đối với cán bộ, công chức, viên chức nhà nước trong thời gian tham gia Ban trọng tài lao động để giải quyết tranh chấp;
- Được tham gia tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ do cấp có thẩm quyền tổ chức;
- Được khen thưởng theo quy định Luật Thi đua, khen thưởng về thành tích trong thực hiện nhiệm vụ của trọng tài lao động theo quy định;
- Được hưởng các chế độ khác theo quy định của pháp luật.
Quy trình trở thành trọng tài lao động
Để trở thành trọng tài lao động thì cá nhân phải được bổ nhiệm trọng tài lao động theo quy trình sau:
Bước 1:
Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, tổ chức đại diện người sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh lập hồ sơ đề cử người tham gia làm trọng tài lao động gửi Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, căn cứ vào:
- Số lượng trọng tài lao động của Hội đồng trọng tài lao động quy định tại khoản 2 Điều 185 Bộ luật Lao động;
- Tiêu chuẩn, điều kiện trọng tài lao động quy định tại Điều 98 Nghị định 145/2020/NĐ-CP.
Bước 2:
Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đề cử người tham gia làm trọng tài lao động của Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, tổ chức đại diện người sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội có trách nhiệm tổng hợp, thẩm định, đồng thời đề cử người tham gia làm trọng tài lao động để tổng hợp chung, trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh bổ nhiệm trọng tài lao động.
Hồ sơ đề cử bao gồm:
- Văn bản đề nghị của cơ quan đề cử;
- Đơn đề nghị tham gia làm trọng tài lao động của người được đề cử;
- Sơ yếu lý lịch có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền;
- Giấy chứng nhận sức khỏe do cơ quan y tế có thẩm quyền cấp theo quy định của Bộ Y tế;
- Bản sao từ sổ gốc, bản sao có chứng thực hoặc nộp bản sao xuất trình kèm bản chính để đối chiếu các văn bằng, chứng chỉ liên quan.
Bước 3:
Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra quyết định bổ nhiệm trọng tài lao động để tham gia Hội đồng trọng tài lao động.
