Luật đầu tư năm 2020 (Luật số 61/2020/QH14) thay thế Luật đầu tư năm 2014 (Luật số 67/2014/QH13), có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2021. Hệ thống các quy định của Luật đầu tư năm 2020 được xây dựng theo định hướng tạo thuận lợi, mở rộng thị trường, cải cách môi trường kinh doanh, thúc đẩy thu hút đầu tư, chú trọng đơn giản hóa các thủ tục.
Các nhà làm luật xây dựng Luật đầu tư năm 2020 dựa trên nguyên tắc “chọn-bỏ”, có nghĩa là ngành, nghề nào bị loại bỏ sẽ được liệt kê và xây dựng thành danh mục các ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh. So với Luật đầu tư năm 2014, Luật đầu tư năm 2020 bổ sung 02 ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh tại Điều 6, đó là:
- Cấm mua, bán bào thai người.
- Cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ.
Căn cứ Khoản 1 Điều 6 Luật đầu tư năm 2020, 08 hoạt động đầu tư kinh doanh sau đây bị cấm bao gồm:
- Kinh doanh các chất ma túy quy định tại Phụ lục I của Luật này;
- Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật quy định tại Phụ lục II của Luật này;
- Kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục III của Luật này;
- Kinh doanh mại dâm;
- Mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người;
- Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;
- Kinh doanh pháo nổ;
- Kinh doanh dịch vụ đòi nợ.
Có thể thấy rằng, cách quy định này đặt ra một bài toán về việc xử lý, giải quyết những tồn tại liên quan đến hoạt động đầu tư kinh doanh những ngành, nghề mới bị bổ sung vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh trước thời điểm Luật đầu tư năm 2020 có hiệu lực pháp luật vào ngày 01/01/2021, đó là các giao dịch, hoạt động kinh doanh đối với các ngành, nghề bị cấm kinh doanh thực hiện trước ngày 01/01/2021 sẽ được giải quyết thế nào?.
Rõ ràng, từ ngày 01/01/2021, các hoạt động này đương nhiên bị chấm dứt hiệu lực, ví dụ tại Khoản 5 Điều 77 Luật đầu tư năm 2020 quy định “Hợp đồng cung cấp dịch vụ đòi nợ ký kết trước ngày 01/01/2021 sẽ chấm dứt hiệu lực kể từ ngày 01/01/2021; các bên tham gia hợp đồng được thực hiện các hoạt động để thanh lý hợp đồng cung cấp dịch vụ đòi nợ theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.”
Tuy nhiên, Luật đầu tư năm 2020 lại chưa có quy định tương tự liên quan đến kinh doanh pháo nổ, mua bán bào thai người. Các quy định cấm kinh doanh các loại ma túy, hóa chất, khoáng vật, mẫu vật các loại thực vật rừng, động vật rưng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên được sửa đổi, bổ sung tương ứng tại các Phụ lục I, II, và III của Luật đầu tư năm 2020.
Điều này dễ hiểu bởi lý do tính chất của việc đầu tư kinh doanh những ngành, nghề trên có thể ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội, lợi ích cộng đồng, lợi ích của Nhà nước, pháp luật về đầu tư tại Việt Nam./.
